خاتم کاری از گذشته تا کنون
هنر خاتم کاری یکی از مهم ترین صنایع دستی اصفهان و ایران است . خاتم کاری را میتوان جزء پر کاربرد ترین و پر طرفدار ترین و پرفروش ترین صنایع دستی ایران محسوب کرد . همیشه خرید محصول صنایع دستی اصیل و با کیفیت جزء دغدغه های دوسداران صنایع دستی ایرانی بوده و هست .
سابقه ی این هنر ارزشمند به زمان های بسیار قبل باز میگردد. در مورد مخترع این هنر روایات مختلفی وجود دارد ولی در واقع معلوم نیست که ریشه ی این هنر مربوط به کجاست و اولین نفر چه کسی بود که این هنر را ابداء کرد.
برخی از استادان این رشته ی صنایع دستی بر این عقیده اند که اولین کسی که این هنر را ابداء کرد حضرت ابراهیم (ع) بوده است ولی سندی برای اثبات این ادعا وجود ندارد .
از زمان های قدیم اثار ارزشمندی از این هنر باقی مانده است مانند :
منبر خاتم کاری در مسجد عتیق شیراز که دارای قدمتی بیش از هزار سال است
منبر چوبی مسجد لنبان اصفهان که مربوط به سال 1114 هجری است
درب های تالار آینه کاخ گلستان
از قدیمی ترین اثار باقی مانده میتوان به صندوق مرقد امام موسی کاظم و امام محمد تقی در شهر کاظمین اشاره کرد که در زمان شاه اسماعیل صفوی در سال 906 به دست هنرمند محمد جمعه ساخته شد اشاره کرد .
اوج شکوفایی این هنر ارزشمند مربوط به دوره ی صفویه بوده است . در این دوران به دلیل حمایت های پادشاهان صفوی از هنر و هنرمند ، هنرمندان بسیاری از شیراز و سایر شهر های ایران به اصفهان آمدند و ضمن فعالیت در رشته های مختلف این هنر به ساخت اماکن و ساختمان های حکومتی ترغیب شدند و آثار بسیار زیبا و باشکوهی را خلق نمودند .
خاتم چیست
خاتم ترکیبی است از چند ضلعی های منظم با تعدادی اضلاع متفاوت که با استفاده از مواد اولیه ی گوناگون در رنگ های مختلف از جمله سبز ، سفید و قرمز ایجاد می شود . ساخت یک اثر خاتم نیازمند دقت و حوصله ی فراوان است و وقت زیادی را از هنرمند میگیرد تا یک اثر فاخر تولید شود . خاتم کاری را می توان جزء صنایع دستی چوبی هم محسوب کرد . امروزه کارگاه های صنایع دستی و هم چنین کلاس های آموزش صنایع دستی زیادی در شهر های اصفهان و شیراز و سایر شهرهای ایران در تلاش اند تا این هنر بسیار ارزشمند را حفظ و نگه داری کنند . خاتم کاری جزء صنایع دستی صادراتی ایران است که باید با حمایت از هنرمندان این رشته آن را برای ایرانمان حفظ کنیم
مواد اولیه مورد نیاز برای تولید یک محصول خاتم کاری
انواع چوب ( فوفل ، آبنوس ، گردو ، عناب ، نارنج ، کبوده )
انواع استخوان ( استخوان و عاج فیل ، استخوان شتر ، استخوان اسب )
مفتول های فلزی ( آلومینیوم ، برنج و نقره )
لاک ، صدف ، نخ پرک
مراحل تولید یک محصول خاتم
برای تولید محصول خاتم ابتدا انواع چوب و یا استخوان را در رنگ های مختلف مورد نیاز به ابعاد طول 30 و قطر 1 تا 2.5 میلی متر برش میدهند و از آن ها مثلث هایی مناسب برای طرح مورد نظر ایجاد میکنند و با استفاده از سوهان تمام اضلاع را برای طرح مورد نظر مناسب میکنند.
سپس طرح مورد نظر به دست استاد کار کشیده میشود و مثلث های چوبی ایجاد شده بر روی طرح کشیده شده و در جای مناسب خود قرار میگیرد و چسبانده می شود و به وسیله ی نخ محکم می شوند که از این کار اصطلاحا پره درست می شود
بعد از گذشت چند ساعت نخ ها را باز میکنند و و طرح های چهار عددی ساخته شده از پره ها را کنار هم قرار می دهند و مجددا با سریشم به هم می چسبانند که حاصل این کار ایجاد توگلو است.
مرحله ی بعدی گل پیچی است . در این مرحله به وسیله ی سیم مفتولی گردی که به شکل شش ضلعی آماده می شود و به شمسه معروف شده که در اطراف هر ضلع ان شش سیم چسبانده می شود و با نخ محکم میگردد که حاصل این عمل ایجاد طرح ستاره ای است
این کار آنقدر تکرار می شود که طرح مورد نظر به دست آید . سپس با فشار زیاد و چند مرحله برش کاری و سوهان کاری و چسباندن لایه های کوچک در اطراف آن طرح اولیه ی خاتم ایجاد می گردد . جالب است بدانید از ابتدا تا به این مرحله بیش از 400 مرحله ی کاری انجام می شود
مرغوبیت خاتم به ریز نقشی و منظم بودن طرح بستگی دارد هرچه طرح ریز تر و منظم تر باشد اثر تولید شده مرغوب تر و ارزشمند تر است .
مهم ترین مواردی که در هنگام خرید خاتم باید در نظر بگیریم عبارت اند از
1 – صاف و یکنواخت بودن سطح اثر و خالی نبودن هیچ قسمت از محصول
2 – یکنواخت بودن رنگ اثر
3 – قرینه بودن تمامی اشکال در کل اثر
شما می توانید با خیال راحت و با امنیت کامل از اصالت محصولات فروشگاه خاتم خانه ، محصولات خاتم کاری مورد نیاز خود را که شامل : صفحه ی شطرنج و تخته نرد ، گلدان ، قندان ، لاله های ، ست شیرینی خوری ، ست شکلات خوری و سایر محصولات خاتم کاری را از لینک زیر مشاهده و خریداری نمایید.
محصولات خاتم کاری
از اطمینان شما به خاتم خانه سپاسگذاریم .